Noticias

Pablo Iturbe biologoa NUPen doktoratu da, “Nature Microbiology” aldizkarian argitaratutako ikerketa batekin; ikerketa horrek bideak ireki ditu bakterioek birus bidezko suntsipenaren aurrean erresistentziarik ez izateko estrategiak garatzera begira

Navarrabiomedeko Patogenesi Mikrobianoaren Unitatean –Nafarroako Foru Gobernuaren eta Nafarroako Unibertsitate Publikoaren (NUP) biomedikuntzako ikerketa-zentro mistoa– egin den ikerketa batek deskubritu du Staphylococcus aureus bakterio patogenoa kutsatzen duen birusak nola antolatzen duen bere genoman gene mota bat oreka konplexu hau lortzeko: batetik bakterioa (ostalaria) beste birus batzuen infekziotik babesten du, eta, hala, bakterioaren suntsipena saihesten du (immunitatea), eta bestetik saihestu egiten du defentsa-mekanismo horrek berak birusaren jardueran interferentziak izatea eta birusa bera desagerraraztea (autoimmunitatea). Bakterio horren andui batzuk multirresistenteak direnez antibiotikoekiko tratamenduaren aurrean, bakterioari aurre egiteko estrategietako bat fagoterapia erabiltzea da: “fago” izeneko birus batzuk erabiltzen dira hura kutsatu eta desagerrarazteko. Lan honetan sortutako ezagutza lagungarri izaten ahal da estrategiak garatzeko bakterioek birus bidezko suntsipenaren aurrean duten erresistentzia saihestearren. Pablo Iturbe Sanz biologoak (Madril, 1994) NUPen defendatutako doktoretza-tesiaren emaitza da ikerketa hau, eta “Nature Microbiology” aldizkari zientifikoak argitaratu du.

Pablo Iturberen esanetan, bakterio patogeno “izugarri moldakorra” da S. aureus, eta askotariko infekzioak sortzeko gai da: pneumonia, abzesuak, osteomielitisa (hezurreko infekzioa), endokarditisa (bihotzaren barne-geruzaren hantura) eta inplanteen eta protesien era askotako infekzioak. Gainera, haren andui batzuk multirresistenteak direnez antibiotikoen tratamenduarekiko, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) bakterio hori “antibiotiko berriak garatzeko lehentasunezko bakteriotzat” jo du.

Bakteriofago edo fago izeneko birus espezifiko batzuek infekta dezakete S. aureus delakoa –birus horiek bakterioari atxikitzen zaizkio–. Harreman hori parasitariotzat hartzen da; izan ere, fagoa bakterioaz aprobetxatzen da, eta  ugaltzeko erabiltzen ditu haren baliabideak. Batzuetan, baliteke bakterioa hiltzea fago berriak askatu eta bakterioaren zelula apurtzen dutenean.

Hala ere, zenbait fagok bakterioa beste birus batzuek eragindako infekzioetatik babesteko gaitasuna dute (immunitatea esaten zaio horri). Harreman sinbiotiko moduko batean egiten dute hori, non fagoa eta bakterioa batera bizi diren. Hori onuragarria da fago egoiliarrarentzat, ziurtatzen baitu ez duela lehiarik izanen bakterioaren baliabideak aprobetxatzeko. Koexistentzia horrek funtziona dezan, sistemak orekatua egon behar du, fago egoiliarrak bizirik iraun dezan (autoimmunitatea) eta bakterioa babesteko mekanismoek ezabatu ez dezaten.
 

Birusen aurrean defendatzeko mekanismoa 

Pablo Iturberen ikerketak frogatu duenez, S. aureusa infektatzen duen birusak operon ez-aldamenekoen arkitektura erabiltzen du beste birus batzuen aurrean duen defentsa-mekanismoa erabat indargabetu dadin eta, birus egoiliarra beste bakterio batzuk kolonizatzeko ugaltzen hasten denean, defentsa-mekanismoak ez dezan bere buruaren kontra egin. Operonak DNAn elkarrekin dauden gene taldeak dira; operon ez-aldamenekoen kasuan, berriz, geneak ez daude bata bestearen ondoan genoman, baina elkarrekin aktibatzen edo desaktibatzen ahal dira seinale edo baldintza jakin batzuei erantzunez, fisikoki bereizita egon arren. Gene horiek funtsezko funtzioak betetzen dituzte bakterioaren eta birusaren biologian.

Lana Londreseko Imperial Collegen (Erresuma Batua) egin da, José R. Penadés irakaslearen ikerketa-taldearekin lankidetzan, eta Navarrabiomedeko Patogenesi Mikrobianoaren Unitateak aurretik egindako ikerketetatik sortu zen –Iñigo Lasa Uzcudun NUPeko katedraduna da unitate horren burua–. Izan ere, ikerketa horietan transkripzio unitate berri bat deskribatu zen, “operon ez-aldamenekoa” deiturikoa.

Doktoretza-tesiaren emaitzak, “Nature Microbiology” aldizkarian argitaratzeaz gain, “microLife” izeneko argitalpen zientifiko batean jaso dira, eta Biologia Molekularraren Europako Erakundeak antolatutako The New Microbiology mikrobiologiaren nazioarteko kongresuan eman da haien berri.


Curriculum laburra

NUPen doktoretza eskuratu aurretik, Pablo Iturbek Biologiako Gradua (Bioteknologiako Aipamena) egin zuen Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean. Egonaldi bat egin zuen bertako Genetika Saileko Landareen Bioteknologiako taldean, non arrozaren retrotransposonei buruzko azterlan bat egin baitzuen. Geroago, Biologia Zelular eta Molekular Integratiboko Unibertsitate Masterra egin zuen Menéndez Pelayo Unibertsitatean, eta bi urtez Ingurumen Mikrobiologia taldean lan egin zuen, Europako Proiektu batean, helburu zuena industriako hondakin-konposatuak birbalorizatzea genetikoki eraldatutako bakterioen bidez.

Iñigo Lasaren zuzendaritzapean NUPen egin eta Navarrabiomeden garatu duen doktoretza-tesian, Pablo Iturbek FPI beka bat izan du, Ekonomia, Industria eta Lehiakortasun Ministerioaren 2017ko I+G+B proiektuetarako laguntzen deialdiaren bidez lortua. Tesia Nafarroako Osasun Ikerketako Institutuaren (IdiSNA) jarduera zientifikoaren barrenean egin da.
 

• Dirua “giltzatarri solidarioak” kanpainari esker bildu egin da, eta Minbiziko Seinaleztapen Unitatearen ikerketa lagunduko du.

Duela gutxi, Navarrabiomed – Miguel Servet Fundazioak 5.000 euroko dohaintza jaso du bularreko minbizi metastasikoaren ikerketa-lerroa sustatzeko. Minbizi Seinaleztapen Unitateko taldeak garatzen du Navarrabiomedeko ikerketa-lerro hori. Mónica Lozano Estébanez paziente onkologikoak, Nafarroako Ospitale Unibertsitarioko bularreko minbiziak tratatua, bere “giltzarri solidarioak” kanpainaren diru-bilketa entregatu du, Nafarroan egiten den ikerketa laguntzeko.

Zehazki, honako proiektu honetarako erabiliko dira funtsak: “Metabolismo lipidikoa jomuga terapeutiko gisa, bularreko minbizi metastasikoan immunoterapia hobetzeko”. Proiektua 2023an hasi zen, SARAY elkarteari esker, eta dohaintzak ikerketarekin jarraitzeko aukera emango du.

Mónica Lozano Estébanezen giltzarri solidarioak egitea NOUko Onkologia Medikoko Zerbitzuari eskerrak emateko hasi zen, baina egiten jarraitzera eta saltzera animatu zen, ikerketa biomedikoari laguntzeko helburu bakarrarekin. “Profesional mediko onenak izan ditzakegu, baina aurrerapenak eta ikerketa-tresnak behar ditugu, tratamendu espezifikoagoak eta eraginkorragoak lortzeko”, azpimarratu du.

Kanpaina honetan 2.500 giltzarri solidario baino gehiago egin du Mónikak jada, eta 10.500 euro bildu ditu. Lortutako funts guztiak Nafarroan bularreko minbizi metastasikoa ikertzeko erabili dira. “Maila pertsonalean, eguneroko bizitzan oso baliagarria sentitzen laguntzen didan terapia da, gaixotasunagatik ez naizelako lanik egiten ari. Poz handia ematen dit beste pertsona batzuei laguntzen ahal diedala jakiteak”.

Bularreko minbizi metastasikoaren intzidentzia

Bularreko minbizi metastasikoak zenbait organoren tumore-afekzioa dakar, hala nola garuna eta hezurra, bular bat edo bien gain. Minbiziari buruzko Ikerketa Zentroaren (IARC, ingelesezko siglak) datuen arabera, bularreko tumore guztien %30i eragiten dio, bai diagnostikoaren unean bai ondorengo faseetan. Gaur egun, ospitaleek tratamendu pertsonalizatu gidatuagoak eta albo-ondorio gutxiago dituztenak eskaintzen dituzte, pronostiko hobeak eta bizi-kalitatea hobetzeko.
Paula Aldaz Donamaria ikertzailea da ikerketaren burua Navarrabiomeden, eta azaldu duenez, "immunoterapiaren erantzun antitumorala hobetu nahi du, bularreko minbizi metastasikoko farmako desberdinekin konbinatuta".

Dohaintzei buruzko informazio gehiago

Navarrabiomed ikerketa biomedikoko zentro bat da, Nafarroako Gobernuko Osasun Departamentuaren menpekoa eta NUPi lotua, zentro misto gisa. Miguel Servet Fundazioak, bere organo kudeatzailearen bidez, bikaintasuneko ikerketa biomedikoa sustatzen eta errazten du osasun-sistema publikoan, oinarrizko eta translazioko ikerketetatik, saiakuntza klinikoetara eta behaketa-azterketetara, besteak beste. Bere lana babestu nahi duten pertsonek bere web orria kontsulta dezakete, dohaintzen atala.
 

• Navarrabiomed eta IdiSNAko ikertzaileek ere parte hartzen dute proiektuan, eta beste hiru autonomia erkidegotako ospitaleekin lankidetzan egingo da

Nafarroako Ospitale Unibertsitarioko (NOU) ikertzaileek agerpen goiztiarreko minbizi gastrointestinalari buruzko zeharkako azterketa multizentrikoa koordinatuko dute. Minbizi hori paziente gazteetan (50 urtetik beherakoetan) diagnostikatzen den minbizi gastrointestinala da, eta azken hamarkadetan minbizi mota horren intzidentzia modu kezkagarrian handitu da.

Minbizi gastroientestinalaren barruan hesteetako, urdaileko eta areako tumoreak daude, espainiar estatuan minbiziarekin lotutako heriotzen bigarren, laugarren eta zazpigarren kausa ohikoenak hurrenez hurren. Nafarroan, hesteetako minbizia bigarren ohikoena izan zen iaz, Nafarroako Osasun Publiko eta Laboraleko Institutuaren Minbiziaren Registroak otsailaren 4ko Minbiziaren Munduko Eguna dela eta argitaratu dituen datuen arabera.
 

Gertuko inguru geografikoko 240 parte hartzaile

Ikerketa proiektu hau, Maria Alsina ikerlariak koordinatzen duena, Carlos III Osasun Institutoaren I+D+i 2023 deialdiko beka jaso du. Maria Alsina, NOUko Onkologia Medikoko mediku espezialista eta IdiSNAko Oncobiona taldeko kide da. Era berean, La Caixa Fundazioaren intensifikazio programa baten bidez, Navarrabiomedeko Onkologia Mediko Traslazioaleko Ikerketa Unitatearen arduraduna da, non bere NOUko aktibitate asistentzialarekin lotutako ikerketa proiektuak garatzen dituen.

Proiektu honetan Navarrabiomed eta IdiSNAko ikerlariekin eta minbizi gastrointestinalaren tratamenduan parte hartzen duten NOUko zerbitzuekin elkarlanean burutuko da, anatomia patologiko, kirurgia, digestibo, nutrizio eta endokrinologia, onkologia erradioterapikoa eta erradiologia, zebitzuekin, hain zuzen. Gainera, inguruko autonomia erkidegoetako hiru zentrok ere ikerketa proiektuan parte hartzen dute: Donostia Unibertsitate Ospitala, Zaragozako Miguel Servet Ospitala eta Logroñoko San Pedro Ospitala. Aipatu ospitaleen elkarlanaren bitartez, proiektuan 240 lagunen parte hartzea aurreikusten da (50 urtetik beherako 80 lagun eta 160 helduagoen taldean).

Ikerketa aurrekarien arabera, minbizi gastrointestinal goiztiarra ez da kausa hereditarioekin lotzen, baizik eta bizitza zein elikadura ohiturekin eta faktore biologikekin. Gainera, gaixo gazteek erronka eta behar bereziak dituzte, esaterako tratamenduen epe luzerako eragina beraien osasun kardiobaskular, sexual zein reproduktiboan, zirugia agresiboen ondorioak irudi pertsonalean edota familia eta lanarekiko ardurak, besteak beste. 

Ildo honetan, ikerketa proiektuaren helburu nagusia minbizi gastrointestinal goiztiarraren ezaugarri bereizgarriak aztertzea da, ikuspuntu integral batetik, gaixoaren bizitza estilo eta ohitueratik tumorearen ezaugarri biologikoetaraino. Horretarako, parte hartzaile bakoitzaren parametro demografikoak, klinikoak, bizitza estiloarekin lotutakoak, eta tumorearen ezaugarri biologiko zein histopatologikoak jasoko dira.

Ikerlari arduradunen esanetan, ingurune geografiko gertuko gaixoei buruzko datuak izateak, minbizi mota honen inguruko ezagutza handitu eta prebentzio estrategiak hobetzea ahalbidetuko luke, bereziki ohitura osasuntsuen garrantzia azpimarratuz. Era berean, prebentzioaz gain, minbizi mota honen ezaugarri bereizgarriak aurkitzeak estrategia terapeutiko eta diagnostikoen hobetzea ekar lezake, gaixotasunaren eraginak gutxituz eta bizi-itxaropena luzatuz. 
 

PreDisc ekimena Interreg Sudoe lankidetzako Programaren esparruan garatuko da, eta Navarrabiomedekin gidatuko du

Navarrabiomed ikerketa biomedikoko zentroak PreDisc proiektua ezartzeko lanak koordinatuko ditu; hau da, osasun-arretako eredu bat, adinekoek beren bizi-kalitatea hobe dezaten, ospitaleratze-denboraldian jarduera fisikoaren programa pertsonalizatuari esker, Lehen Arretan horrekin jarraitzea ahalbidetuz, eHealth tresna berritzaile baten garapenaren bidez.  

Pazienteen ospitale-desgaitasuna prebenitzeaz gain, PreDisc-ek landa-eremuetan bizi diren adinekoei osasun-teknologia berriak eskuratzen lagunduko die, eta ospitaleratzeak optimizatzea eta osasun-baliabideak egokitzea ahalbidetuko du. Interreg Sudoe (2021-2027) lankidetza-programaren barruan kokatzen den ekimen hau Navarrabiomedek koordinatuko du eta Nafarroa, Euskadi, Frantzia, Andorra eta Portugalgo 16 erakundetako profesionalak inplikatuko ditu.

Nicolas Martínez Velillak, Navarrabiomedeko Geriatriako Unitateko ikertzaile nagusiak, Nafarroako Ospitale Unibertsitarioko (NOU) Geriatriako zerbitzuburuak eta proiektuaren arduradunak, azaldu duenez, proiektuaren helburua da "ospitaleratutako adineko pertsonentzako arreta-eredu tradizionala aldatzen saiatzea, errekuperazio funtzionalari lehentasuna emanez, banakako entrenamendu-programa bati esker. Egungo eredua gaixotasunean zentratzen da, eta ez hainbeste pazientean, eta, beraz, eredu berri horri esker, pazientearen gaitasun funtzionalak hobetu ahal izango dira, osagai anitzeko entrenamendu-programa indibidualizatu baten bidez, eta, horri esker, ospitaleko egonaldia laburtu ez ezik, ospitaleratzeetan sortzen den desgaitasuna saihestu ahal izango da ".

Adineko pertsonentzako arreta-eredu berri baterantz

PreDisc programak saiakuntza kliniko multizentrikoa egitea barne hartzen du, ospitaleratzean entrenamendu-programa baten onurak erakutsiko dituena. Gainera, programaren jarraipena eta lehen mailako arretara igarotzea erraztuko da, profesionalen arteko komunikazioa optimizatuz eta eHealth teknologia berritzailea ezarriz.

Era berean, zahartze aktiboaren eredua sustatuko da landa-inguruneetan, eta osasungintzarako sarbide-berdintasuna bultzatuko da, tresna teknologikoak erabiliz emandako profesionalen arteko koordinazio-ereduen bidez, beharrezkoak ez diren joan-etorriak eta diru-sarrerak saihestuz.
PreDisc-ek 1.288.550 euroko aurrekontua du guztira, eta % 75ean Interreg Sudoe Programak kofinantzatzen du. Programa horrek eskualde-garapena babesten du Europako hego-mendebaldean, Eskualde Garapeneko Europako Funtsaren (EGEF) bidez proiektu transnazionalak bultzatzen lagunduz. Programa honek lankidetza sustatzen du Europako hego-mendebaldeko eskualdeek dituzten arazo komunak konpontzeko.

Proiektuaren partzuergoaren buru Navarrabiomed - Miguel Servet Fundazioa da, eta honako hauek parte hartzen dute: Nafarroako Osasun Ikerketako Institutua (IdiSNA), Osasunbidea – Nafarroako Osasun Zerbitzuaren Lehen Mailako Arreta (SNS-O), Deustuko Unibertsitatea (Bizkaia, Euskadi), Centre Hospitalier Universitaire de Toulouse Pôle Gériatrie (Okzitania), Hospital Distrital da Figueira da Foz, EPE (Coimbra, Erdialdeko Eskualdea) eta Servei Andorrà d 'Atenció Sanitària (Andorra), elkartutako erakunde gisa parte hartzen duten Europako hego-ekialdeko 9 erakunde publiko eta pribatuk lagunduta.

Nafarroako Ospitale Unibertsitarioko (NOU) eta Navarrabiomedeko Onkologia Medikoko Zerbitzuko profesionalek bi beka eta sari bat jaso dituzte Onkologia Medikoko Espainiako Elkartearen (SEOM) 2023ko urteko biltzarrean, Bartzelonan, irailaren 19tik 22ra bitartean.

Zehazki, Maria Alsina Maqueda doktoreak Ikerketa Proiektuetarako SEOM Beka jaso du "Neoadyuvantziari eskema AZKARRAREKIN erantzuteko biomarkatzaile iragarleak tokian tokiko aurreratutako ondesteko minbizian: hesteetako mikrobiomaren eta odolean zirkulatzen duen DNAren (DNAren) presentziaren inpaktua" izeneko proiektuarengatik. Bertan, NOUko hainbat zerbitzu ere inplikatuta daude. Bestalde, Hugo Arasanz Esteban doktoreari Immuno-Onkologiako Ikerketa Traslazionaleko Proiektuetarako SEOM beka esleitu zaio, "Dentsitate baxuko neutrofilo zirkulatzaileak eta biriketako minbizi ez-mikrokitikoan immunoterapiarekiko erresistentzian duen papera. Potentziala erantzuna iragartzeko biomarkatzaile gisa ".

Onkologia Medikoko bi espezialistek beren lanaldiaren zati bat Navarrabiomedeko Onkobiona taldeko ikerkuntzan ematen dute. Alsina doktorea La Caixa Fundazioak eta Arasanz doktoreak finantzatutako Navarrabiomed indartzeko programaren bidez ikertzen ari da, Minbiziaren Aurkako Espainiako Elkartearen AECC 2019 Beka Kliniko Juniorrari esker.

• Informazio gehiago: nafarroako Gobernuko albistea 

• 2024 Osasunaren arloko Ekintza Estrategikoaren (AES) abiapuntua 138 milioi baino gehiago dira, eta osasunaren arloko I+G+B sustatzeko ia 285 milioi mobilizatzea espero da

• Navarrabiomedek prestakuntza bat antolatu du proposamenak aurkeztu nahi dituzten Nafarroako osasun ekosistema publikoko profesionalentzat.

Osasunaren arloko Ekintza Estrategikoa (AES) Espainian ikerketa biomedikoa eta sanitarioa finantzatzeko tresna nagusia da, eta Carlos III.a Osasun Institutuak (ISCIII) kudeatzen du, Zientzia, Berrikuntza eta Unibertsitate Ministerioaren mendeko erakundea den aldetik.

AES 2024k 138 milioi euro baino gehiago izango ditu datorren urtean, Estatuko Aldizkari Ofizialean (BOE) argitaratu den lehenengo deialdian, osasun-arloko laguntza, proiektu eta ikerketa-kontratuen deialdiak finantzatzeko. Hasierako kopuru hori 40 milioi gehiagorekin handitu ahal izango da, eta datozen hilabeteetan kaleratuko diren beste deialdi gehigarri batzuekin osatuko da; aurreikuspenen arabera, ia 285 milioi euro mobilizatuko dira Espainiako osasun-ikerketarako, GLL 2024ren esparruan.

Azken urteetan bezala, AESk deialdi-corpus bat du, eta, bertan, jarduera berritzaileak sartzen dira. Horren ondorioz, Osasuneko Ekintza Estrategikoa sortzen da, oso deialdi konektatu eta sinergikoez osatua. Cristóbal Belda ISCIIIko zuzendariak azaldu duenez, AESk eta haren edukiak sistemaren beharren araberako bilakaera dute: "Funtsak hasierako aurrekontuan pixkanaka sartzea Osasun Sistema Nazionalaren eta Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Espainiako Sistemaren barruan beharrezkoa den finantzaketa ulertzeko modu berriaren elementu nagusietako bat eremu biomedikoan eta sanitarioan da. Horrek malgutasun berezia ematen digu osasunean I+G+B sustatzen jarraitzeko".

Horrela, lehen deialdi hau 178,3 milioira iritsi ahal izango da hainbat jardueratarako, besteak beste: Miguel Servet, Juan Rodés, Río Hortega eta Sara Borrell kontratuak; ikertzaileen mugikortasunerako laguntzak; osasuneko I+G+B proiektuak; ikerketa kliniko independenteko proiektuak (ICI), eta nazioarteko lankidetza-proiektuak, besteak beste.

2024rako berrikuntzak

Urtero bezala, AESk aurreko deialdietan aplikatutako hobekuntzak sendotzen ditu, eta bere gaitasuna indartzen jarraitzeko berritasunak jasotzen ditu. 2024an, San Frantziskoko Adierazpenaren (DORA) printzipioekiko ebaluazioa eta atxikipena sendotuko da, funts publikoekin finantzatutako proiektuen ebaluazioan zientziak gizartean duen eraginaren azterketa kualitatiboa sendotuz.

Zientziaren Legearen erreformarekin egindako aldaketetan ere aurrera egiten da, honako helburu hauekin: finantzaketa gero eta handiagoa eta progresiboa finkatzea; ikerketaren kudeaketari lotutako administrazio-prozedura sinplifikatzea; kontratazio mugagabea bultzatzea; doktoretza osteko ibilbidea hobetzea; gazteentzako lan-eskubide berriak sustatzea; belaunaldien arteko ordezkapena eta lidergo-trantsizioa erraztea; mugikortasun profesional handiagoa lortzea; ezagutzaren transferentzia sustatzea, eta genero-berdintasuna bermatzea.

2024ko AESk  doktorego ondoko bikaintasun-programei lotutako lanpostu iraunkorrak sortzen jarraituko du, hala nola Miguel Servet eta Juan Rodés kontratuak. Datorren urterako berrikuntzetako bat ISCIIIren estrategia garatzen du, Lehen Mailako Arretan ikerketa sustatzera bideratua, esparru horretara bereziki bideratutako nazioarteko ekintzak barne, eta ikerketaren emaitzen transferentzia indartzera bideratua, zentro teknologikoak ekintza espezifikoetan onuradun gisa txertatuz.

Beste berrikuntzetako bat doktoratu aurreko kontratuei lotutako pertsonentzako irakaskuntza-jarduerak egiteko aukera zabaltzea da. Nabarmentzekoa da, halaber, prestakuntza-egonaldien iraupena luzatu egin dela, eta jarduera kliniko-asistentziala duten zentroei lotutako laguntzen onuradunentzako laguntza-jarduerak luzatu egin direla. Gainera, eskaeren kudeaketa administratiboa sinplifikatzen aurrera egiten da.

Bestalde, GLL 2024k Europako laguntzen lehen deialdian parte hartzeko aukera zabaldu du, Doitasunezko Medikuntza Pertsonalizatuko Lankidetzaren Europako Batzordeak EP PER MED onartu berri duelako. Halaber, Europako eta nazioz gaindiko jarduketei arreta berezia gehitu zaie Lehen Mailako Arretan egindako ikerketaren nazioartekotzean.

Deialdiez baliatuko diren ikerketa-ildoei dagokienez, datorren urteko AESk finkatu eta zabaldu egiten ditu osasun-politiken osasuna eta gizarte-eragina babestera bideratutakoak, hainbat eremu estrategikotara: 

• Minbiziaren kimioprebentzioa pertsona osasuntsuetan.
• Epe luzerako ondorio terapeutikoak minbizitik bizirik irtendako luzeetan.
• Bizi-kalitatea gaixotasun kronikoetan, bereziki hauskortasunari eta gizarte-kalteberatasunari lotutakoetan.
• Alkoholaren eta beste toxiko batzuen kontsumoak osasunean duen eragina.
• Doitasun-medikuntzan eta osasun publikoan aplikatzekoak diren tresna konduktualak eta biologikoak garatzea eta aplikatzea.
• Zaintza epidemiologikoko sistema berriak, elkarreragingarritasunaren eta kostu-eraginkortasunaren analisiarekin.
• Osasunaren ekonomia eta farmakoekonomia.
• Populazio-baheketen bideragarritasun-analisia, oso hilgarriak eta/edo eragin handikoak diren patologietan.

• Zientzia, Berrikuntza eta Unibertsitate Ministerioak zabaldutako prentsa-oharra. 
• Ezagutu deialdien egutegia.

• Nafarroako Gobernuak finantzatutako ekimen honek ariketa fisikoko programa espezifiko bat proposatzen du bihotz gutxiegitasuna babestutako eiekzio-frakzioarekin (ICFEP) duten pazienteentzat 

SENSORFIT-4HEART proiektuko bazkideak Navarrabiomeden bildu dira proiektu honen lanei ekiteko. Proiektuaren helburua banakako ariketa fisikoa preskribatzeko eta monitorizatzeko plataforma berritzaile bat sortzea da, ICFEP tratatzeko. Navarrabiomedeko Ariketa fisikoa, osasuna eta bizi kalitatearen (E-FIT) Unitateko ikertzaile Nagusia eta NUPeko katedraduna, Mikel Izquierdo, eta Robinson Ramirez-Vélez, NUPeko irakaslea, Nafarroako Gobernuak finantzatutako ekimen estrategiko honen buru dira.

Zehazki, Industria eta Trantsizio Ekologiko eta Digital Enpresarialeko Departamentuak 1.147.000 euro emango dizkio SENSORFIT-4HEARTi, 2023ko I+Gko proiektu estrategikoak egiteko laguntzen deialdiaren bidez - 7. erronka SIBERIA V Bioteknologiako soluzio berritzaileak. Proiektuaren partzuergoa honako hauek osatzen dute: Navarrabiomed ikerketa biomedikoko zentroak, haren garapena koordinatzen duenak, ADItech, Cima Universidad de Navarra, Naitec, Lorpeland eta 540 enpresek. Hainbat arlotako profesional-talde oso bat osatzen dute elkarrekin, eta elkarlanean arituko dira proiektu hau gauzatzeko, estrategia bat garatzeko, ICFEP duten pazienteen tratamendu pertsonalizaturantz aurrera egin ahal izateko, estrategia ez-farmakologikoak erabiliz. Estrategia horiek autokudeaketarako gaitasunean eta bizi-kalitatearen hobekuntzan jartzen dute arreta.

ICFEP sindrome konplexua da, intzidentzia gero eta handiagoa eta pronostiko txarra duena, hau da, bihotz-gutxiegitasuneko kasuen % 50. Patologia hori zahartzearekin eta arrisku kardiobaskularreko faktoreekin lotzen da, hala nola hipertentsio arterialarekin, diabetesarekin eta obesitatearekin, eta ohikoagoa da emakumeengan gizonengan baino. Jasaten dutenek askotan disnea, neke ahulgarria eta bizi-kalitate txarra izaten dute, baita ospitaleratze sarriak eta heriotza-tasa handia ere. Inpaktu handia izan arren, bihotz-gutxiegitasunerako eskuragarri dauden tratamendu farmakologiko gehienek ez dute pronostiko-efektu onuragarririk frogatu ICFEP duten pazienteengan. Sindrome hori ohikoagoa da emakumeetan, baina, hala ere, proba klinikoetan eta interbentzio-ikerketetan ez dira hain ugariak. Beraz, SENSORFIT-4HEARTek genero-ikuspegia integratuko du proiektuak irauten duen bitartean, bi sexuetako biztanleen eragina eta eragina baloratzeko.

SENSORFIT-4HEART proiektuari esker, ICFEP duten pazienteek astean bi egunetan ariketa fisiko indibidualizatua programa bat egin ahalko dute. Programa horrek eragin onuragarria izango du funtzio fisikoan eta bihotz-birmoldaketan, bai eta muskuluen bioenergetikan, gaitasun funtzionalean eta pazienteen bizi-kalitatean ere. Bestalde, ICFEP duten pazienteen pronostikoa hobetzen laguntzea eta horrek Osasunbidea-Nafarroako Osasun Sistemarentzat dakarren karga arintzea espero da.

Navarrabiomed Ebaluatzeko Batzorde Teknikoak gaur, asteartea, abenduak 26, Navarrabiomed 2023 doktoratu aurreko laguntzaren eta doktoratu ondoko laguntzaren esleipena argitaratu du, baita deialdi bakoitzerako ebaluatutako eskatzaileen azken puntuazioak ere: doktoratu aurreko laguntza eta doktoratu ondoko laguntza. Ondoren, dagokion dokumentazioa kontsultatu eta deskargatu dezakezu.